Naast het mooie landschap is het vooral de booiende cultuur die ieder jaar heel veel toeristen naar het eiland Bali trekt. De veelzijdigheid van de Balinese cultuur komt vooral tot uiting in de vele religiuze activiteiten die dagelijks op het eiland plaatsvinden. Een van de meest ontwikkelde en uitgebreide kuntsvormen op Bali is de Dans.
De Balinese Dans zal waarschijnlijk het meest indrukwekkende zijn dat je zult zien. Met meer dan 1.000 dansgroepen staat de danskunst middenin het Balinese leven.
Er zijn verschillende soorten soorten dansen die over het eiland bekend zijn en uitgevoerd worden bijvoorbeeld :
1. Kecak Vuurdans
De Kecak-dans, een van Bali's beroemdste uitvoeringen, is een adembenemend spektakel met een koor van vijftig of meer mannen en jongens gekleed in sarongs die een leger apen uitbeelden. Dansers zitten in een kring, zingen Chak Chak-Chak-Chak en dansen door krachtig met hun armen en lichaam te schudden. De dansers vormen een kring rond een centrale performer, die het liefdesverhaal uit het hindoe-epos Ramayana naspeelt. Het toont de strijd van prins Rama met de kwaadaardige koning in een poging de ontvoerde prinses Shinta te redden. Hanuman, de apengeneraal, vecht met hem tegen het leger van de koning. Aanvankelijk begon de Kecak als onderdeel van de Sang Hyang-trancedans, een groep alleen voor mannen die bad tot de zielen van hun voorouders. Maar recenter zijn ook vrouwelijke dansers in Ubud de Kecak-dans gaan uitvoeren. De Kecak-dans komt het best tot zijn recht 's nachts, wanneer een brandende vlam in het midden van de cirkel een nog dramatischer effect creëert op de mystieke voorstelling. De Kecak-show in de Uluwatu-tempel op Bali is ongeëvenaard; het is een prachtige voorstelling tegen de adembenemende achtergrond van de oceaan bij zonsondergang.
2. Barong Dans en Krisdans
Deze dans verbeeldt de strijd tussen goed en kwaad. De Barong vertegenwoordigt al het goede en vertolkt de rol van beschermer. Hij is de leider van alle goede geesten en kan in allerlei gedaantes verschijnen, maar danst in zijn meest heilige vorm, de Barong Keket: een combinatie van een grote, ruige hond en een leeuw. De Barong Keket is een speelse geest die wel van een beetje ondeugendheid houdt, maar wanneer hij geconfronteerd wordt met de boze heks Rangda, wordt hij snel de machtige beschermer. Twee dansers ondersteunen de verschijning van de grote Barong Keket, terwijl slechts één de rol van de boze heks Rangda vertolkt met grote hoektanden en klauwachtige vingernagels. De opwinding van het zien van een uitvoering van de Barong- en Keris-dans wordt versterkt door de krachtige muziek van de gamelan. Om de voorstelling af te sluiten, gebruikt een tempelpriester gebeden en heilig water om de dansers uit hun trance te wekken. Houd er rekening mee dat een offer van een levende vogel deel kan uitmaken van de show om eventuele achtergebleven boze geesten af te weren. Terwijl de Barong tijdens Galungan en Kuningan van huis naar huis gaat, kunnen toeschouwers hem het gebied zien reinigen van kwade invloeden.
3. Legong Dans
De Legongdans van Bali wordt vaak beschouwd als de meest gracieuze dans van het eiland vanwege de complexe vingergebaren, moeilijke stappen en dramatische ooguitdrukkingen. Alleen dames en jonge meisjes nemen deel aan de Legongdans, en ze kleden zich allemaal hetzelfde in een gouden sabuk of strak brokaat met gouden versieringen. Het is verbazingwekkend om te zien hoe ze hun gratie en behendigheid intact houden.
Het verhaal van Rangkesari, een mooie vrouw die het bos in vlucht om te voorkomen dat ze met koning Lasem trouwt, wordt uitgebeeld in de dans. Ze dwaalt het bos in en wordt uiteindelijk gevangengenomen door Lasem, die haar opsluit voordat hij een laatste aanval op haar familie inzet. Een monsterlijke raaf valt hem aan en voorspelt zijn naderende dood. De Legong-dans verbeeldt het afscheid van koning Lasem.
4. Baris Dans
Er zijn twee verschillende stijlen baridans. De niet-rituele dans is vaak de eerste dans die een nieuwe danser leert en wordt meestal uitgevoerd door een enkele mannelijke danser. Een moeilijke dans waarin de solo-baridanser beweegt met de weloverwogen zorg van een krijger die op het punt staat te vechten. De solo-baridanser draagt een kroon van schelpen, een (keris) dolk en stroken gouden stof voor zijn optreden. Intense emoties van een krijger en een smeekbede om goddelijke hulp worden getoond in deze dramatische voorstelling. Daarentegen zou een grote groep meer dan dertig verschillende rituele baridansen uitvoeren, die elk de houding en bewegingen van een krijger oproepen. Verschillende soorten muziek en bewegingen worden gebruikt in de verschillende groepsformats van baridansen. Deze dansen worden ook vaak gezien bij religieuze rituelen en festivals.
5. Sanghyang Dans
De Sanghyangdans zijn heilige uitvoeringen waarbij de goddelijke geest, of Sanghyang, tijdelijk het lichaam van de danser binnendringt. Deze dansen staan daarom bekend als dansen in trance. Hun oorspronkelijke doel was om evenwicht en een goede gezondheid te brengen door kwade geesten te verdrijven die in de vorm van ziekte of dood naar de aarde kwamen. De Dedari en de Jaran zijn de twee bekendste Sanghyangdansen. Aan het einde van elke dans komt een priester naar voren om de dansers uit hun trance te verbreken met gebeden en heilig water.
De Sanghyang Dedari gaat over twee jonge danseressen die in een nabijgelegen tempel in trance worden gebracht en naar de plaats van de voorstelling worden gedragen om in perfecte harmonie te dansen, met hun ogen stevig gesloten. Een groep mannen en vrouwen zorgt voor het achtergrondgeluid van gezang waarop de jonge meisjes dansen. Wanneer het gezang stopt, wordt de betovering verbroken.
De Sanghyang Jaran, ook bekend als de Dans van de Geesten of Vuurdans, gaat alleen over mannelijke dansers in trance die door een vuur van kokosnootschillen bewegen terwijl ze op een symbolisch paard rijden.
6. Janger Dans
Het woord Janger betekent vrij vertaald "verliefdheid", wat verwijst naar iemand die hartstochtelijk verliefd is. De Jangerdans verbeeldt de bloeiende romantiek bij jonge stellen, die begint met het opzetten van een scène om het publiek te begroeten. Twaalf mannelijke dansers voeren de ingewikkelde kecak uit en zitten daarna tegenover elkaar aan weerszijden van het podium, terwijl de vrouwengroep (Janger) een traditioneel volksliedje zingt voordat ze een langzame, maar vloeiende dans in een vierkante formatie uitvoeren. De jonge mannen zaten met gekruiste benen en maakten ingewikkelde handbewegingen, beïnvloed door pencak silat (oude vechtkunst). De jonge vrouwen knielden en weefden patronen met hun armen en handen. Men denkt dat de Jangerdans is ontstaan doordat vrouwelijke boeren zongen om hun vermoeidheid te verlichten na een lange dag op het land te hebben gewerkt. Het heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een dans om andere jonge mannen uit nabijgelegen gemeenschappen te ontmoeten. De Janger-dans is een feest en wordt vaak uitgevoerd op bruiloften als entertainment of aan het einde van het oogstseizoen.
7. Topeng-dans
Topeng, wat zich vertaalt als "masker", is een theatrale voorstelling waarbij de artiesten gekleed zijn in uitgebreide kostuums die klassieke verhalen vertellen over legendarische koningen, helden en mythen, begeleid door een orkest van traditionele muziekinstrumenten. Bij elke variatie van de Topeng, of maskerdansen, imiteren alle dansers het karakter van het masker dat ze dragen.
De Topeng Bungkulan bedekt het hele gezicht en wordt gedragen bij voorstellingen waarbij niet gesproken wordt, zoals Topeng Tua (de oude man), Topeng Keras (de koppige militair) en Topeng Manis (de vriendelijke en verfijnde held). Niet alle maskers die het hele gezicht bedekken, beelden mensen af.
De Jauk-dans wordt uitgevoerd door een danser die een demonenmasker en handschoenen met lange, angstaanjagende nagels draagt. De Topeng Sibakan bedekt alleen het voorhoofd en de neus en wordt gedragen in drama's waarin de artiesten komische figuren spelen en grappen maken in het Balinees.
8. Pendet Dans
De traditionele Pendet-dans wordt uitgevoerd in de binnenplaatsen van Balinese hindoetempels. Pendet is de rituele dans waarbij een offer wordt aangeboden, bestaande uit eenvoudige dansbewegingen die door iedereen kunnen worden uitgevoerd en worden aangeleerd door imitatie, wat zuivering symboliseert.
Pendet wordt vaak uitgevoerd door jonge meisjes die kommen met bloemblaadjes dragen en op bepaalde punten tijdens de dans handenvol ervan in de lucht gooien om de locatie te reinigen. Het is ook een dans om het publiek te verwelkomen en geesten uit te nodigen om van de voorstelling te genieten.
De Balinese bloemenofferceremonie, banten of canang, wordt uitgevoerd in de heiligdommen in de tempels of op het terrein om waardering te uiten aan de goden. Pendent is anders dan Wali, heilige ceremoniële dansen, die uitgebreide training vereisen en uitsluitend worden uitgevoerd tijdens rituele evenementen. Vanwege het religieuze belang en de aanwezigheid van spirituele krachten, kon het alleen worden uitgevoerd door geselecteerde dansers.
9. Joged Bumbung Dans
Joged Bumbung is een soort dans in paren, begeleid door traditionele muziekinstrumenten. Het muziekinstrument is gemaakt van bumbung bambu (bamboe riet), daarom heet het Joged Bumbung. In het begin gaat de danseres alleen dansen. Daarna wijst de danseres een man aan om haar te begeleiden om te dansen, wat ngibing wordt genoemd. De vrouwelijke danseres moet blijven zoeken naar een danspartner totdat de begeleidende muziek is afgelopen.
Het overzicht hierboven laat je de belangrijkste vormen van Balinese dans zien, die je op Bali makkelijk kunt bezoeken. Uiteraard zijn er nog veel meer vormen van Balinese dans.
- Wil je deze Balinese dans zien? Elke dag om 19.30 wordt de traditionele Legong Ramayana Ballet opgevoerd in Ubud Palace.
- De authentieke Barong trekt meerdere keren per jaar door de dorpen van Bali, onder andere rondom Galungan en Kuningan. De exacte timing van de Barong-dans kan varieert, dit is afhankelijk van specifieke lokale tradities en de plaatselijke gemeenschap.
- Er zijn dagelijks voorstellingen voor toeristen in het dorp Batubulan tussen Ubud en Sanur. De voorstelling vindt plaats tussen 9.30 en 10.30.
- De Kecak-dans is niet gekoppeld aan een Balinese feestdag, in dat opzicht verschilt de Kecak-dans van de andere dansstijlen in deze blog. De Kecak-dans vindt dagelijks plaats speciaal voor toeristen, meestal aan het eind van de middag (rond zonsondergang) of in de avond. In het donker komt het vuur het best tot zijn recht.
- Dat kan bijvoorbeeld bij de Pura Uluwatu in het zuiden van Bali en ook bij GWK en in Batubulan Dorp. De voorstelling vindt dagelijk plaats om 18.00 en om 19.00 uur.
